U leest het goed: in het najaar bestaat onze Stichting Erfgoed Goirle (de oude heemkundekring) De Vyer Heertganghen 75 jaar. Op deze plek willen we U in de komende maanden het een en ander laten lezen over hoe wij in elkaar zitten, wat er te doen is en hoe onze mensen werken aan de verschillende onderdelen van onze Stichting. Een stichting met vele vrienden/contribuanten/leden, het is maar hoe U het noemen wilt maar allemaal zijn ze ervan overtuigd dat een stichting als de onze een heus bestaansrecht heeft. En dat al 75 jaar! Behalve een museum, een archief, een tuin en een heemerf met schuren hebben we ook een archief en daar gaat deze eerste aflevering over. Veel leesplezier.

door Gerrit van Heeswijk

Ons (en dus eigenlijk ook Uw) archief

Als we in het woordenboek het woord ‘archief’ gaan opzoeken krijgen we de volgende uitleg:

Archief: 1 verzameling van geschriften, oorkonden enz., bestemd om bewaard te worden; 2de bewaarplaats.

Dat betekent dus dat zich op de zolder van het museum een bewaarplaats is van allerlei geschriften, oorkonden, boeken en van alles wat bewaard dient te worden (volgens ons) en bijna altijd van papier of karton is. Nou, dat klopt dan wel. Als U bij ons de trap naar boven opgaat, komt U in een werkruimte waar enkele mensen iedere donderdag- en zaterdagochtend bezig zijn om alle nieuwe en bestaande stukken op waarde te schatten, te bekijken of we het kunnen en willen bewaren en hoe het bewaard moet worden.

Daarom is het belangrijk dat we ervoor zorgen dat iets wat opgeborgen is ook weer eenvoudig terug te vinden is. Dat doe je niet door er een gekleurd touwtje aan te hangen of er een papiertje uit te laten steken of het in een schrift te schrijven: daarvoor zijn de aantallen te groot geworden.

Wordt iets de moeite waard gevonden om te bewaren dan is vraag 1: Waar hoort het eigenlijk bij? Bij een overheidsinstelling bijvoorbeeld gemeente of provincie; bij een kerkelijke instelling; bij een familie; bij een bedrijf. En vraag 2 natuurlijk: Wat is het: een boek, een brochure, een brief, een vergaderstuk, notulen, jaarverslag, of iets dergelijks. Al zulke vragen leiden tenslotte tot de vaststelling: dit willen we bewaren en het hoort dààr bij. Soort zoekt soort zegt men weleens en zo ook bij het opbergen van de meeste zaken. Dus krijg je dozen met familiale spullen, verenigingsspullen, gemeentelijke spullen. En meestal zijn het wat de gemeente aangaat zaken die de gemeente niet meer bewaard. Het zgn. kleine archief.

Dan dient het geregistreerd te worden zodat het terug te vinden is. Dat gaat tegenwoordig in een digitaal systeem. We voeren in wat het is, welke titel we het kunnen meegeven, een beschrijving, welk soort materiaal het is, van wie we het hebben gekregen en in welke doos het opgeborgen wordt.

Op deze wijze is de afgelopen jaren al zeer veel Goirles materiaal ingevoerd en bewaard gebleven. Natuurlijk heeft de gemeente haar eigen archief en we hoeven niet hetzelfde te bewaren maar zaken die van particulieren afkomen zijn natuurlijk wel interessant voor het nageslacht. Nog even en we kunnen laten zien hoe bijvoorbeeld het trouwboekje gedurende de 20e eeuw veranderd is. Zo ook met diploma’s en oorkondes welke de mensen vooral vroeger uitgereikt kregen, vaak met prachtige tekeningen erop.

Veel van de zaken waar het hier over gaat worden door particulieren en verenigingen aangevoerd: verenigingen als daar zijn: toneelvereniging Rooms Leven, Muziekvereniging S.O.S., zwemvereniging Waterzoekers, operakoor Crescendo, Boerenbond Goirle, Scouting St. Willibrord, Winkeliersvereniging Goirle, Vereniging Goirles Ontspanning bij geboorte prinses Juliana in 1909, KPJ-Goirle, Goirlese Wielerclub, Rielse Boerenbond, Biljartclub Goirle, Toneelgroep Perspectief, IJsclub Bankven en nog meerdere. U ziet hier de breedte van het verenigingsleven.

Als het dan goed genoteerd is kan het opgeborgen worden. Tot hoe lang, zult U misschien vragen? Nou tot iemand iets wil opzoeken en vraagt of wij iets van die vereniging of persoon hebben, of wij hem/haar kunnen helpen. Willen helpen altijd maar kunnen helpen is natuurlijk een andere vraag want we moeten het maar net hebben, wat met zoekt. Er zijn namelijk ook verenigingen die alles meteen weggooien als de vereniging opgedoekt is of wordt.

Kunnen of willen we alles bewaren? Nee, dat is onmogelijk. We krijgen veel binnen en gaan dan onderzoeken welk deel we wel en welk deel we niet willen bewaren. Niet alles is even belangrijk en kan dus weg en wat mag zeker niet weg.

Ook bevindt zich hier het fotoarchief en de bidprentjes, schoolplaten en schilderijen, affiches van allerlei tentoonstellingen die in het verleden gehouden zijn (en niet alleen van de heemkundekring!). Er liggen de restanten van de boeken die ooit door ons uitgegeven zijn en die mogelijk nog voor niets of voor het oorspronkelijke bedrag te koop zijn.

Zie hiervoor onze website

www.erfgoedgoirle.nl, onderdeel “Geschiedenis voor het oprapen”.

U ziet, er wordt veel bewaard maar verschillende boekenschrijvers over Goirle bezochten ons al meerdere malen en bijna nooit vergeefs.