Wie leest baat zijn geest

We zitten in de Boekenweek (die in 1930 begon met één dag en inmiddels is uitgesmeerd over bijna twee weken: van 11 tot 23 maart) en daarom leek het mij gepast om aandacht te schenken aan dat heerlijke fenomeen van de openbare boekenkastjes. Daar kun je gratis en voor niks een mooi boek scoren. Het boek, ‘dat wapen tegen het groote gevaar dat de mensch loopt te gaan lijden aan oppervlakkigheid in onzen onrustigen, gejaagden tijd’. En u weet: wie leest baat zijn geest. Dat rijmt, dus is het waar.

door: Norbert de Vries

Om niet

Wat is er tegenwoordig nog gratis? There ain’t no such thing as a free lunch, en gratis sokken bestaan niet. Ja, voor niks gaat de zon op, en, hoera, een gratis boek kun je in zo’n openbare boekenkast vinden. Waarom timmeren sommigen zo’n kast in elkaar en vullen die met gratis boeken? Uit de onverplichte goedheid van hun hart! Ze doen hun medemens graag een pleziertje. Ik ging op zoek en vond negen boekenkastjes in Goirle. Sta me een Bijbelsche gedachte toe: Goirle zal niet vernietigd worden! U kent toch de onderhandeling die Abraham voerde met de Heere die op het punt staat om Sodom te vernietigen… als er in Sodom maar tien rechtvaardigen te vinden zouden zijn, dan zal Sodom gespaard blijven. Of de joodse legende die stelt dat God de wereld in stand houdt zolang er 36 in verborgenheid hun stille, voorbeeldige leven leidende rechtvaardigen op aarde rondlopen.

Enfin, negen openbare boekenkasten in Goirle waar men zijn geest kosteloos kan voeden, dat zou toch ook sterk in ons voordeel moeten spreken? (op mijn twee in het GB geplaatste oproepen ontving ik geen enkele reactie uit Riel… ik begin me langzamerhand toch wel zorgen te maken over Riel… zal het er misschien binnenkort zwavel en vuur regenen?)

Kennedylaan

De kast die ik op weg naar het centrum vaak passeer, de enige ook die ik wel eens geopend heb om een boek mee te nemen.

De eigenaresse liet me het volgende weten.

‘Ik wilde al langere tijd een mini-bieb in de tuin om meerdere redenen. Ik gun het iedereen om lezen als hobby te hebben! Voor kinderen is het belangrijk voor hun taalontwikkeling (onder andere leesbegrip), je kunt heerlijk verdwijnen in een avontuur of er van alles van leren. Ik vind het zelf heerlijk om te lezen, ik ben meestal in meerdere boeken tegelijk bezig... En al die boeken... Zo krijgen ze een mooi 2e, 3e, 4e leven, beter voor het milieu ook!

Helaas niet voor de auteurs... Zij verdienen er niets meer aan.

Omdat ik zelf niet zo handig ben, heb ik de opa van mijn dochter gevraagd of hij iets wilde maken. De maten, zo ongeveer, doorgegeven en hij is aan de slag gegaan. Het zou een van zijn laatste timmerwerken worden; hij is twee jaar gelden overleden. Het resultaat is geweldig! Een huisje met een opengeslagen boek als dak! Ik ben er heel blij mee en trots op!’

Oude Maasje

Het is maar een klein kastje. Klein maar fijn, zullen we maar zeggen. Wat me meteen fascineerde was de kabouter die er bovenop staat. Hij zit gehurkt met de broek op de knieën, dus je stelt vast: daar zit een kabouter zijn gevoeg te doen. Maar wat tovert hij daar tevoorschijn? Geen bruine trui, maar een prachtige regenboog. Allerlei gedachten bestormen mij, maar ze zijn niet geschikt om hier te worden geopenbaard.

Albert Schweitzerstraat

‘Ook ik heb al een aantal jaren een boekenkastje in de tuin en er wordt veel gebruik van gemaakt. Het is tevens ook een leuk sociaal ontmoetingspunt: reeds met vele mensen kennis gemaakt en/of een gesprekje gevoerd.’ Aldus Astrid. Op mijn rondgang ontmoet ik haar en verneem, dat haar broer de kast heeft getimmerd. Onmiddellijk klinkt in mijn hoofd dat prachtlied, gezongen door Leen Jongewaard: ‘Waar vind je tegenwoordig nog een goeie timmerman, die wat zijn ogen zien met zijn handen maken kan. De hele samenleving wordt er zenuwachtig van: waar vind je nog een goeie timmerman.’ Enfin, Astrid heeft een handige broer die in Frankrijk woont en daar zelf zijn huis heeft gebouwd. De mini-bieb heeft inmiddels een buurtfunctie gekregen, want allerlei buren vullen het aanbod aan. Het is er een komen en gaan van boekenliefhebbers, vaak wel tien op een dag. Kortom, een toppertje, deze openbare boekenkast.

Burgemeester Rensstraat

De boekenkast van Carlijn. Ik moet eerlijk toegeven, dat ik de straat tweemaal heb doorkruist en even zo vaak de kast over het hoofd heb gezien. Misschien door alle geparkeerde auto’s, of heb ik gewoon niet goed opgelet? Maar op gezag van Carlijn: dit is haar kast, en die is vooral gevuld met kinderboeken.

Zandschelstraat

Ook in de Zandschelstraat vindt u een boekenkast die gespecialiseerd is in kinderboeken. In kinderzwerfboeken, meer bepaald. Ik citeer: ‘Je herkent zwerfboeken aan de sticker op de kaft. Op die sticker staat: Neem me mee! Je mag het boek gratis mee naar huis nemen en lezen. Als je het uit hebt, laat het dan weer zwerven. Dan kan een ander kind het ook lezen. Op de binnenkant van de kaft zit ook een sticker. Op deze sticker staat vaak een zwerfcode. Met die code kun je de zwerftocht van het boek volgen. Wist je dat sommige boeken zijn gaan zwerven in Utrecht en nu al in Leeuwarden zijn?’

Kerkstraat

De allerindrukwekkendste boekenkast vinden we in de Kerkstraat. Het is de kast van Kaatje (Karin Bruers). Ze laat weten: ‘Dit is de vierde kast. De voorgaande drie zijn gesneuveld door het weer. Nu hebben we 2 vliegen in 1 klap. Onze muur was flink aan het scheuren.. en van die ruimte hebben we een boekenkast gemaakt.’ Ik aarzel niet dit een meesterwerk te noemen. Gaat dat zien!

Schoolmeesterpad

Astrid van de Schweitzerstraat attendeerde me er al op: ga daar zeker ook eens kijken. En inderdaad, een pracht van een (dubbele) boekenkast. Puntje van kritiek: ik kreeg de kasten nauwelijks geopend. Svp smeren die slotjes!

Sint Jacobsbaan

Je kunt kiezen: eieren of boeken. Ik kies voor boeken. Toch nog even een taalkundige opmerking: eieren is eigenlijk dubbelop. Enkelvoud: ei, meervoud eier. Op den duur werd eier niet meer als meervoud herkend, en werd het eieren. Zelfde proces als bij kind-kinder-kinderen.

Terug naar de boeken.

De Gagel

Ik vind het een prachtige, sterke kast. Zie dat potenwerk. Een oerkast. Zwart-wit. Ik ga daar binnenkort nog eens langs.

Negen kasten, en waarschijnlijk zijn er nog wel een aantal meer in Goirle te vinden. En dan hebben we ook nog een pracht van een boekhandel (recentelijk flink uitgebreid), Buitelaar dus. Kortom, overal boeken, en nu als de wiedeweerga: lezen!