De Rode Amerikaanse rivierkreeft is door een reiziger vanuit Zuidelijk Amerika mee naar Noord-Nederland genomen en daar vrijgelaten in onze natuur. De kreeft had een schimmel waar onze eigen Europese rivierkreeft niet tegen kon en daardoor uitstierf. Deze Amerikaan heeft hier nauwelijks natuurlijke vijanden. Sinds ongeveer 2016 is hij in groeiende aantallen ook te vinden in onze Goirlese wateren. Hij eet o.a. waterplanten, waardoor onze vissen het soms best lastig hebben, waterplanten zorgen immers voor zuurstofrijk water. Als graver kan hij oevers beschadigen en blauwalg bevorderen. Bij de surfplas en de oostplas hebben bewoners ze inmiddels over straat zien lopen. Pas de laatste jaren komt er een landelijk besef dat we hier meer last van gaan hebben dan eerder werd gedacht. Momenteel is er een nieuwe “invasieve exoot” in Nederland in opkomst; de Aziatische hoornaar. Brabant gaat dit keer eerder aan de slag, net als de meeste andere provincies. Dit kan alleen met hulp van inwoners.

door Yolanda van Leest

Nog geen natuurlijke vijand Aziatische Hoornaar

In 2004 kwam de Aziatische hoornaar aan in Frankrijk, hij redt zich hier prima, zonder natuurlijke vijanden en warmere zomers. Inmiddels is deze hoornaar aangekomen in Nederland (Dit voorjaar/zomer was niet zó warm, mogelijk dat hierdoor minder koninginnen een nieuw nest bouwden?).

Goirlenaren houden samen een plaag in de hand.

In Frankrijk en België zijn steeds meer inwoners samenwerkend om explosieve toename te voorkomen. Pure noodzaak want in september komen die hoornaars maar wat graag op je drankje af. Rustig in je tuin of op het terras zitten, wordt dan behoorlijk ingewikkeld. Daarnaast eet 1 nest Aziatische hoornaars 11 (!) kilo insecten, die nu eenmaal nodig zijn voor bevruchting van ons fruit en groente.

Uitroeien van de Aziatische hoornaar kan niet en is niet het streven van de Zoekgroep Aziatische Hoornaar Goirle (te volgen op facebook). Zolang er nog geen natuurlijke vijand is, is het opsporen van nesten hun belangrijkste doel. In deze periode, juni tot oktober, vliegen de werksters (tot wel 1000 per nest) om het nest te voeden. Steeds meer inwoners helpen mee om deze werksters op te sporen en te volgen naar het nest.

Zendertje op rug werkster?

Het zoeken naar een nest is sóms zo gepiept, meestal is het een flinke onderneming. De groeiende Goirlese zoekgroep komt in actie zodra een melding is gedaan. Dit kan met een foto of filmpje op waarneming.nl . Met lokstof, volgen van de vliegrichting werksters, pijlen zetten op een volgkaart werden al nesten gevonden en verwijderd in Goirle. Er kan zelfs gezocht worden door het plaatsen van een miniscule zender op een gevangen werkster, niet veel later wordt deze gevolgd naar de exacte locatie van het nest. In de voorbije weken zijn diverse nesten professioneel verwijderd, dat doet de Zoekgroep niet zelf. De provincie en zoekgroepen werken hiervoor samen met diverse professionals. Dikke pakken, stofzuigers en hoogwerkers komen eraan te pas.

Van voorjaarsnest naar zomernest

De koninginnen vliegen nu trouwens niet meer. Zij vliegen juist tussen maart en mei, om een voorjaarnest te maken. Meestal laag, langs een dakgoot bijvoorbeeld. Afgelopen voorjaar hebben meer dan 100 inwoners een val geplaatst voor deze koninginnen. Als het voorjaarsnest te klein wordt, verplaatst de koningin haar volk naar een te bouwen zomernest. Hoog in de boom (vaak bijna aan de top!) ontstaat een nest van bijna een skippybal groot. Ongeveer 1 op de 4/5 zomernesten wordt gebouwd in een heg. Zoals vorig jaar langs het fietspad hoek Kerkstraat/Beeksedijk. Een zomernest kan 1000 werksters herbergen en wel 50 nieuwe koninginnen opleveren voor het jaar daarop. Iedere koningin kan een nieuw nest maken. Daarom ook dat de aanwezigheid van deze hoornaar zo snel kán uitbreiden.

Wat is wijsheid?

Niet alle instanties denken hetzelfde hierover. Is het wel nodig, dat binnen de perken houden van deze groei? Het grootste deel van de Nederlandse wetenschap, imkers en inwoners haalt informatie bij de Belgen en Belgische wetenschappers, welke al jarenlang te maken hebben met de Aziatische hoornaar en veel hierover leerden van de Fransen. Zo ook Goirle en de Zoekgroep Aziatische Hoornaar Goirle.

Op hoornaar.eu vindt u meer uitleg en foto's waarop te zien is hoe de Aziatische hoornaar afwijkt van de Europese hoornaar. Al ziet de Europese hoornaar er imposant uit, is zelfs een fractie groter dan de Aziatische, deze hoort natuurlijk gewoon thuis binnen onze biodiversiteit.