Een mooie dag voor Goirle! Burgemeester Van Stappershoef was er, Jef en Frank van Gils waren er, Guus van Puijenbroek (directeur VP Capital) was er, Yvonne Welings (archivaris RAT) was er, en voorts waren ook diverse betrokkenen en geïnteresseerden aanwezig. Waartoe waren zij tezamen gekomen? Zij waren bijeen gekomen voor een officiële daad: de overdracht, na vele jaren van voorbereiding, van het “Historisch archief B.V. Textielfabrieken H. van Puijenbroek (HaVeP)” aan de gemeente Goirle. Het bedrijfsarchief van Van Puijenbroek berust thans bij het Regionaal Archief Tilburg, dat voor de toegankelijkheid ervan borg zal staan.

door: Norbert de Vries

Hulde en hoera

In de eerste plaats hulde aan de familie Van Puijenbroek en de directie van de NV natuurlijk. Zij zagen in dat hun archief van bijzondere waarde is, en dat het behouden en ontsloten diende te worden. Bravo ook voor de gemeente Goirle die eveneens de maatschappelijke, culturele en historische waarde van dat archief onderkende, en bereid was voor het behoud ervan zorg te dragen. Hoera en nogmaals hoera voor Jef en Frank die ten aanzien van de ordening en bestudering van dit archief monnikenwerk hebben verricht, en dat al gedurende een lange reeks van jaren.

Op een donkere, regenachtige en winderige avond

Het was in de winter van 1991/92 dat er bij Jef van Gils werd aangebeld. Frank vertelt: ‘In het zwakke schijnsel van een lantaarn stond daar een verwaaide vrouw met hoofddoek. Ze had duidelijk hulp nodig. Wie het was? Het was mevrouw Van Puijenbroek, in Goirle beter bekend als Tuut Puij. Of Jef haar wilde helpen met het schrijven van een geschiedenis van het landgoed Gorp en Rovert.’

Jef van Gils verhaalde aan het einde van de bijeenkomst nog een aardige anekdote over precies diezelfde gebeurtenis. Toen Jef de bedoelde vrouw had binnengelaten, keek zij de huiskamer rond en sprak de historische woorden: ‘Ik zie het al, veel antiek, of wat daar voor door moet gaan.’

Enfin, Jef en later ook Frank kregen toegang tot het archief van de familie en het bedrijf, en dat resulteerde in een aantal historische studies en onderzoeken over bijvoorbeeld ‘Drie eeuwen landbouwgeschiedenis van Goirle’ en ‘Gorp en Rovert, van leengoed tot landgoed’.

Schimmel en kou

Frank: ‘Jef en ik hebben met tussenpozen zo’n twintig jaar in de verschillende archieven van Van Puijenbroek kunnen werken. Ehrenamtlich, maar we voelden ons er wel thuis. Wij noemden ons maar ‘directeuren oud papier.’ (mooi woord: Ehrenamtlich, als onbezoldigde vrijwilliger, i.c. als honorair directeur dus). De werkomstandigheden waren niet optimaal. Veeleer Spartaans. Frank: ‘In een oud magazijn zijn we aan de slag gegaan, maar tegen Kerstmis was de temperatuur zo gedaald, dat we moesten stoppen. In januari zijn we, met straalkacheltjes uitgerust, wel weer verder gegaan, maar het bleef koud.’

Het archief lag op verschillende, en niet altijd op de meest geschikte plekken opgeslagen. Sommige archiefstukken waren aangetast door schimmel. ‘Veel stukken zijn daartegen nadien behandeld, maar we werkten nu en dan toch met stukken die dik onder de schimmel zaten. We beseften dat dat erg ongezond kan zijn, en we zaten daar soms, met handschoenen aan en mondmaskers voor, als een soort marsmannetjes mee te werken.

De kiel van Mark

Terug naar de bijeenkomst, terug naar de overdracht. Mark van Stappershoef dook nog eens diep in de historie, en beklemtoonde dat Goirle en Van Puijenbroek onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. ‘Het bedrijf is bij ons diepgeworteld en speelde een belangrijke rol in onze geschiedenis. Daarom willen we dit niet verloren laten gaan en geeft de gemeente Goirle het bedrijfsarchief van Van Puijenbroek een mooie plek die het verdient’. Niet alleen was Van Puijenbroek de grootste werkgever van Goirle, ook op sociaal-cultureel gebied heeft het bedrijf Goirle mede vormgegeven. Denk onder meer aan het zwembad en de wielerbaan DE TWEM. Denk ook aan de Goirlese politiek, met Tuut van Puijenbroek als de eerste vrouwelijke wethouder. Denk voorts aan het Annetje van Puijenbroek-fonds dat de sociale cohesie wil bevorderen.

Mark ging nader in op zijn persoonlijke band met het bedrijf: hij kocht veertig jaar geleden bij de HAVEP-winkel in Goirle zo’n blauwe carnavalskiel. Veertig jaar geleden! En hij draagt hem nog steeds!! Kleine reparaties waren nodig, maar toch mag met trots worden vastgesteld: dan maak je als HAVEP echt wel ijzersterke bedrijfskleding!

Guus van Puijenbroek

Guus is van de vijfde generatie (als ik goed geteld heb). Vastgesteld is, dat hij sprekend op zijn grootvader lijkt. Als twee druppels water. Hij vertelde over het wel en wee van het archief. Niet elke generatie was even voorzichtig met dat archief, maar toch: er is nu een vrijwel compleet particulier bedrijfsarchief overgedragen, een archief dat loopt van 1865 tot heden, een archief van hoge kwaliteit. Hij roemde het werk van de heren Van Gils. Een groot bedrijfsarchief en een belangrijk stuk Goirles cultureel erfgoed zijn voor de toekomst behouden.

En toen

En toen werden er documenten ondertekend, en foto’s gemaakt.

Een belangrijk besluit, een groots werk, een mooie dag voor Goirle.