Toeval of waterval of zondvloed

Vier dagen vertoeven mijn vrouw en ik in Luxemburg aan de rivier de Our. Vanwege de weersomstandigheden een zee van tijd om te lezen. Via onze schoonzoon kreeg ik het Gilgamesj-epos in handen. Ooit in mijn middelbareschooltijd van gehoord, maar toen had ik andere interesses. Het Gilgamesj-epos is een van de oudste literaire teksten ter wereld. Het heeft een universeel thema: de angst voor de dood en de zoektocht naar onsterfelijkheid. Gilgamesj zou in de 27e eeuw voor Christus als koning van Oeroek, in het zuiden van Irak hebben geleefd. Hij onderdrukt zijn volk. Hij krijgt door de goden een vriend toebedeeld met wie hij op avontuur kan gaan, zodat zijn volk van hem verlost zal zijn. Samen beleven zij avonturen, verslaan monsters en tarten de goden. Wanneer zijn vriend sterft, komt hij in een crisis. Hij wordt bevangen door doodsangst en gaat op zoek naar zijn voorouder die een geweldige watervloed, bedoeld om de mensheid te vernietigen, heeft overleefd en als gevolg daarvan onsterfelijk is geworden. Onderweg beleeft hij vele avonturen en hoort hij vele wijsheden. Bij zijn voorouder aangekomen, leert hij dat hij zich moet neerleggen bij zijn sterfelijkheid. Wanneer de heldhaftige jongeman Sjamasj een gat in de Onderwereld maakt, kan de geest van de overleden vriend ontsnappen en kan die vriend Gilgamasj weer ontmoeten en omhelzen en samen gesprekken voeren. Dit epos kun je dus zien als een voorloper van boeken als de Thora, de Koran en de Bijbel. Verhalen waarin Noach en de zondvloed voorkomen, de hemel en de hel, het leven na de dood en vele levenswijsheden. En de worsteling van de mensheid om te ontkomen aan onderdrukking. Ook nu nog in Gaza, Jemen, Irak, Oekraïne. De Oe zit in dit verhaal: Our,Oeroek,Oekraïne. Maar ook van de vriendschap van Gilgamesj en zijn vriend Enkidoe. Misschien een moraal van dit verhaal, een kans om in onze tijd te (over)leven: Doe de vriendschap.

Paul Langeveld