Deze quizvraag zou ik verkeerd beantwoorden: hoe lang kent CC Jan van Besouw het fenomeen Beschouwfilm? Ik zou geantwoord hebben: vijf, zes jaar, maar er zijn inmiddels al 13 seizoenen voorbij. Al die jaren koos de werkgroep Beschouwfilms de films uit die vertoond worden in de theaterzaal: op groot doek, mogelijk gemaakt door de Stichting Vrienden van Jan van Besouw. Vooraf is er een korte inleiding waarin de kijker gewezen wordt op zaken die hij/zij wellicht over het hoofd zou zien. Maar eenmaal er op attent gemaakt vergroot het de genieting van de film, mogelijk ook het verstaan er van. De Beschouwfilm pretendeert iets meer te zijn dan het vluchtige genoegen van een film die je via Netflix of de andere streamingsdiensten kunt “pikken”; het woord zegt het al: de film nodigt uit tot na-denken, mogelijk tot zelfreflectie. Je gaat er eens goed voor zitten, je bent bereid om een achttal minuten te luisteren naar een goed overdachte inleiding en achteraf praat je nog wat na. Beschouwfilm en Jan van Besouw: het rijm is niet zonder opzet, want van meet af aan is die woordspeling bedoeld.
door Ben Loonen
Stokje overdragen
Paul Overmeer (Nijmegen, 1938) vertelt over het begin; er waren meer mensen betrokken, hij deed het niet alleen. Rob van Amelsfoort was erbij, Marieke Ketelaars, Kees Verdaasdonk. De Beschouwfilm startte in het seizoen 2009 - 2010. Hij draagt nu het stokje over aan Joost Schellekens die de kartrekker wordt, bijgestaan door Wilma Robben, Judith Rotmans, nog steeds Rob van Amelsfoort; op de achtergrond zal Paul Overmeer met zijn enorme ervaring en kennis nog steeds influisteringen mogen doen. Judith Rotmans vormt - samen met Roxanne Petermeijer - het management van CC Jan van Besouw. Wilma Robben heeft als achtergrond het basisonderwijs, Joost Schellekens het welzijnswerk, en Rob van Amelsfoort, enfin hij is meer voorgrond dan achtergrond. Zij zetten het werk van Paul voort, waarbij aangetekend mag worden dat het tegenwoordig een prestatie is van groot maatschappelijk belang als je je vrijwilligerswerk überhaupt kunt overdragen, als je de goede mensen kunt vinden die het willen doen.
Wat voor films?
Meestal zijn het niet de grote kaskrakers, de film die iedereen gezien moet hebben; niet de film die op het moment hot is. De films zijn eerder het type arthouse, ze zijn uit de roulatie van de bioscopen, al verkrijgbaar op dvd, dus zo’n twee jaar oud. Ze zijn van grote kwaliteit, ze komen uit alle windstreken, ze laten je kennismaken met de hele breedte van de wereld en de hele diepte van de mens. Komend seizoen staan er 8 speelfilms op het programma waaronder één documentaire film. Ik noem ze op: The Parasite (2019), The Dark Horse (2014), Werk ohne Autor (2018), The Worst Person in the World (2021), Las Besias (2022), The Grand Budapest Hotel (2014), Visages Villages (2014), The Cordillera of Dreams (2019, documentaire). Zie verder de programmering van CC Jan van Besouw; in principe is het de tweede dinsdag van de maand van 20.00 uur uur tot 22.00 uur.
Volle zalen?
Vol is de zaal (capaciteit 370 plaatsen) bij de Beschouwfilm nooit. Maar bij 100 mensen maakt de zaal geen lege indruk. Er is een trouw publiek, laat ik me vertellen, overwegend in het segment van de rijpere leeftijd. Judith gaat proberen om de groep tussen 30 en 40 te enthousiasmeren via Instagram, de groep die doorgaans Netflix c.s. doet en daarbij keuzestress ervaart, er is zo veel! Ze denkt dat ze die groep kan lokken, verleiden of beïnvloeden. Wilma heeft in het verleden op school een en ander gedaan aan beeld-eductie, het is zeker niet algemeen. In de herfstvakantie is er Cinekid, met een workshop in CC Jan van Besouw, dat moeten we in de gaten houden. Ook Paul benadrukt het belang van “filmische geletterdheid”. “We leven in een beeldcultuur, het is zaak om de beelden goed te lezen. Dat maakt de Beschouwfilm ook zo interessant en het gesprek erover: wat heb ik gezien en wat heb jij gezien? Mensen kunnen heel verschillende dingen zien.” Hij geeft wel toe dat het gesprek na afloop vaak niet over de film gaat en dat is ook weer begrijpelijk: het heeft even tijd nodig om aan te komen. Maar dat mensen in gesprek gaan is sowieso al belangrijk. Joost vertelt dat hij filmfestivals bezoekt en daar veel inspiratie opdoet; het is ook handig als het gaat om de keuze van een film. Op zo’n festival ziet hij de reacties van het publiek. Enthousiasme is een goede graadmeter en een aanbeveling voor de Beschouwfilm. Het 14e seizoen staat dus te beginnen, na de vakantie, met de start op 12 september ….