Einde van de slavernij

Het is honderdvijftig jaar geleden dat er een einde kwam aan de slavernij, we herdenken het deze maand. Dat herdenken zoekt nog naar een ritueel waarin de schaamte op een overtuigende wijze tot uitdrukking wordt gebracht. Willy Brandt ging destijds op de knieën en dat werd een indrukwekkend en overtuigend gebaar gevonden want dat deden Duitse bondskanseliers niet zo gauw. Er wordt nu gespeculeerd over koning Willem Alexander. Hij zal plechtige woorden spreken, diepgevoelde spijt uiten, er ernstig en droevig bij kijken. Excuses aanbieden of excuses vragen? Voor sommigen zal het authentiek klinken, anderen weten het nog niet: woorden, woorden, woorden. Misschien moet hij achter zijn spreekgestoelte vandaan komen en zich in het stof wentelen, oudtestamentische gebaren maken zoals as op zijn hoofd strooien, zijn kleren verscheuren, jammeren: wee mij, wee ons, wij hebben gezondigd tegen God en de mensen. Het is honderdvijftig jaar geleden, dat is op de eeuwigheid natuurlijk een tijd van niets. Toch heeft niemand van ons het meegemaakt, maar we kennen wel mensen die maar twee of drie generaties afstaan van mensen die tot slaaf gemaakt werden. Er is nu veel aandacht, het lijkt alsof het nu pas bij ons gaat binnenkomen wat voor monsters vir blanke waren, roofzuchtige wezens. We zeiden gewoon: dit land waar we landen is van ons, weg wezen jullie, hier met de spullen. Die “jullie” erkenden ze niet als mensen omdat ze bruin of zwart waren, en dat is tevens de verklaring waarom ze zo handelden.

Het is nog niet zo lang geleden dat CDA-premier Jan Peter Balkende in de Tweede Kamer hysterisch kon oproepen om die oude V.O.C.--mentaliteit te omarmen. Er was dus nog maar weinig besef van wat we daar hadden aangericht. Nee, bepaald niets groots. We hebben het niet persoonlijk meegemaakt, maar we profiteren persoonlijk nog altijd van de rijkdom die vergaard is door onze rovende voorouders die de welvaartsstaat mogelijk maakten, die Nederland maakten tot een van de rijkste landen ter wereld. Vanuit dit weten gaan we wat anders kijken naar de arme landen, naar de ander van kleur. Gaan we Keti Koti omarmen …

Ben Loonen