Intussen zijn ze al bijna een half jaar bezig om een nieuwe coalitie te smeden. En wéér stokt het proces. De stekker eruit trekken, het vertrouwen opzeggen, een vuil spelletje spelen, (#^*!: de krachttermen hier heb ik maar gewist), het biedt alles bijeen een afschuwelijke aanblik, en de inwoners van Goirle en Riel schudden hun hoofd in ongeloof, of afgrijzen. Werp een blik in de ziel van de Goolse polletiek en huiver!

door Norbert de Vries

Schaam je, stelletje prutsers!

Stop! Een conclusie trek je helemaal aan het einde. Laten we gewoon vooraan beginnen. Formateur Noud Derks geeft een kort overzicht. Er is in de afgelopen weken veel vergaderd met de betrokken partijen: twee keer per week! Het overleg verliep gestructureerd, voortvarend en zakelijk. Het nieuwe bestuursakkoord was al voor 80 à 90% klaar. Derks: ‘Er waren belangrijke afspraken gemaakt over financiën, over grote projecten, over het sociale domein, over het vergaderstelsel en over een dienstbare overheid. Op één punt was er te weinig vooruitgang. Gezond Verstand slaagde er niet in om tijdig met een kandidaat-wethouder te komen. Dat leidde tot frustratie bij andere partijen en leek een voorspoedige afronding van de formatie in de weg te staan. Maar daar was een oplossing voor in de maak.’ En toen, als een donderslag bij heldere hemel, haakte de PvdA af. Derks: ‘Afgelopen donderdag deelde de heer Van Baal aan mij mee dat de PvdA stopte. Dat was een verrassing voor mij en voor de andere partijen. Ik had niet eerder een signaal van de onderhandelaars van de PvdA ontvangen. Vrijdag zijn de overige formerende partijen onder mijn leiding bijeen gekomen. Omdat deze drie partijen (VVD, GV en LRG, ndv) over een meerderheid in de raad beschikken werd de optie besproken om met die drie partijen door te gaan. Daarover wil LRG de achterban raadplegen. Deze combinatie was namelijk in het informatieproces uitgesloten. Inmiddels heeft LRG laten weten dat zij niet met GV en de VVD in een coalitie zullen stappen.’

Waarom laat de PvdA de zaak ineens klappen?

PvdA, wat krijgen we nou?

Antoon van Baal neemt aarzelend het woord. Ja, de betrokken partijen hebben aan het begin van de rit geheimhouding afgesproken. Niet alles mag zomaar de openbaarheid gebracht worden. Hij verklaart: ‘De hoofdoorzaak is dat het ons ontbreekt aan vertrouwen in de samenwerking met Gezond Verstand. We hebben te vaak het gevoel gehad dat we aan het lijntje werden gehouden en dat opvattingen telkens opnieuw bevochten moesten worden.

Vanuit ons perspectief en onze beleving raakten we gedurende het verloop van de gesprekken er in toenemende mate van overtuigd, dat we niet toegroeiden naar een coalitie waarin wij als PvdA konden aarden en waar we voor de komende drie jaar achter konden staan. Dat betreuren wij ook, maar we vonden dat we niet anders konden.

Met Gezond Verstand verschillen we vooral van maatschappijvisie, we verschillen daardoor van inhoudelijke opvattingen en we verschillen van stijl. Naarmate we meer tijd met elkaar doorbrachten en onderwerpen bespraken, werden deze verschillen voor ons steeds sterker voelbaar. Totdat we vonden dat de grens was bereikt en we niet verder wilden.’

Kort gezegd: het is de schuld van Gezond Verstand. Alom verbazing (maar LRG zwijgt).

Schipbreuk in het zicht van de haven

Kort geleden nog maar liet de informateur weten: ‘We liggen vooralsnog op schema om in week 25 het nieuwe Bestuursakkoord te presenteren, zodat het op woensdag 28 juni a.s. in de raadsvergadering kan worden besproken. (…) Ik kan u melden dat we goede vooruitgang hebben geboekt bij het zoeken naar een gemeenschappelijk antwoord op de uitdagingen die onze gemeente kent. Wij werken aan een Bestuursakkoord waarin de (financiële) mogelijkheden en ambities in evenwicht zijn.’

En nu: een plotselinge schipbreuk. Michael Meijers van D66 reageert: ‘Kak! Dit is niet goed voor Goirle! Hier bewijst de politiek in Goirle onze inwoners geen dienst. Wij als raad leveren op dit moment niet waar onze inwoners van Goirle recht op hebben. En dat alleen al is een wrange conclusie.’ Hij somt vervolgens alle gemiste kansen op. Hij komt tot vier! ‘En wederom moeten wij concluderen dat dit is gebeurd niet omdat de inhoudelijke verschillen onoverbrugbaar zijn, maar dat het is gestrand op de verhoudingen in onze raad.’ Zijn betoog mondt uit in een paar indringende vragen aan LRG en GV. Hoe nu verder?

LRG moet met de billen bloot

De PvdA stapt uit, en LRG blokkeert onmiddellijk een alleszins mogelijke coalitie LRG-VVD-GV (samen 11 zetels) met een eventuele vierde partij (bijvoorbeeld het CDA) erbij. Bert van der Velden (PAG) vraagt aan LRG: hoe is het toch mogelijk dat jullie, als grootste partij, nu al voor de tweede keer in korte tijd een coalitie de nek omdraaien? Hoe kijken jullie daar zelf tegenaan?

Dan is het woord aan Ad van Beurden (VVD). Eerst spreekt hij zijn verbazing uit over de stap van de PvdA: ‘Wij hebben niet vast kunnen stellen dat gedurende de gevoerde gesprekken (twee keer per week) partijen zich dusdanig star hebben opgesteld dat er op welke manier dan ook ongemak of onoplosbare situaties zijn ontstaan. Ook hebben wij tijdens al die gesprekken niet één keer het gevoel gehad dat er spanningen in de lucht hingen of dat partijen met veel ongemak aan tafel zaten.’ De VVD was onaangenaam verrast: dit zijn we niet gewend van de PvdA. Hij kwalificeert de houding van de PvdA als ‘bijzonder onprofessioneel’. Geen enkele poging doen om het probleem bespreekbaar te maken, maar meteen de deur dichtgooien, en dat besluit vervolgens achteloos communiceren via een Whatsappje aan de gesprekspartners. Dan richt hij zich tot LRG: ‘Na ruggenspraak met de achterban verklaart LRG nu dat een coalitie met drie partijen geen optie is maar geeft daarbij niet aan waarom dat geen optie is. Verzoek aan LRG om daar duidelijkheid over te scheppen en daarbij de vraag of LRG beseft dat dit de tweede keer is dat zij een mogelijke formatie de nek omdraaien en dat dit gaat leiden tot een vertraging van tenminste enkele maanden met het zomerreces in het vooruitzicht?’

Gezond Verstand spreekt ook zijn verbazing uit, en wil van LRG weten waarom die partij een blokkade legt voor een coalitie met GV.

Ja, nu moet LRG onderhand met de billen bloot.

Ontwrichtend

Mark Verhoeven begint, net als Van Baal, over de afgesproken vertrouwelijkheid. Het achterste van zijn tong zullen we dus niet zien. Voorts draait hij behendig om de vragen over het eerste debacle (uitstappen PAG) heen: ‘daar zat u zelf bij’. Maar dan komt des Pudels Kern toch nog op de proppen. Verhoeven: ‘Voor ons is steeds de constante lijn geweest, dat we een coalitie met alleen de VVD en GV niet zien zitten. Zo’n coalitie is té rechts, té liberaal, té veel marktdenken en daarin zien we te weinig sociale aspecten terugkomen waar we óók een hart hebben liggen. We zoeken een coalitie met een balans waarin álle Goirlenaren gehoord worden, en niet een bepaalde doelgroep met een bepaald idee. Hoe kijken we dan aan tegen samenwerking met de VVD en GV.? Als blok niet. Daar kan ik heel kort over zijn. Apart kunnen we prima zaken met ze doen. Maar het versterkende effect dat deze partijen hebben op een coalitie is ontwrichtend.’

Spijker, kop, hamer

Niels Verschuuren (VVD) reageert hierop in, voor zijn doen, scherpe bewoordingen (complete flauwekul, nonsens). Te rechts? Hij betoogt, om een beeld te geven, dat hij het hoofdstuk over ‘het sociaal domein en financiën’ samen met de heer Van Baal heeft geschreven. Dat stuk is heel netjes en professioneel tot stand gekomen en in de inhoud daarvan zullen waarschijnlijk alle partijen zich kunnen vinden. Het is geen eenzijdig, maar juist een gebalanceerd stuk geworden, en helemaal niet ‘té rechts’. Ontwrichtend? Daar herkent hij zich totaal niet in. Sluit LRG twee partijen (VVD, GV) soms überhaupt uit? Terwijl we het op de inhoud met elkaar eens zijn. ‘Ik vind de opstelling van LRG onverantwoord. We gaan zó de zomer over. Ik vraag om een constructieve houding van LRG. Wat nu gebeurt, is volkomen onacceptabel.’

Hear, hear! Spijker, kop, hamer.

Het morele failliet van LRG (mijn mening)

De reactie van Verschuuren is volgens mij volkomen juist. Het is onacceptabel!

Twee weken geleden schreef ik een stuk over de gewiekste Mark Verhoeven. Ja, maar je moet, ook als slimmerik, je hand niet overspelen. Met een frame als ‘met GV en VVD in de coalitie’ gaat het sociaal beleid naar de barrebiesjes, doe je de werkelijkheid grotelijks geweld aan. En dat is niet fatsoenlijk en niet slim. ‘Vous n’avez pas le monopole du coeur’, zei Giscard heel terecht in 1974 in een tv-debat tegen Mitterand.

Het probleem van LRG is, volgens mij, dat die partij schijtebang is voor GV, de grote winnaar van de laatste verkiezingen. GV moet koste wat kost buiten het college worden gehouden, en daarbij deinst LRG niet terug voor vieze spelletjes.

Ik denk, dat die spelletjes de partij uiteindelijk zwaar zullen schaden.

De treurige, beledigende bewering, dat VVD en GV een ontwrichtend effect sorteren en (niet zoals LRG dat staat voor álle Goirlenaren) kennelijk staan voor ‘een bepaalde doelgroep met een bepaald idee’… dat is de stompzinnigheid voorbij. Dat is giftige smaad. (Kan die Rielse dichter, de auteur van tenenkrommend slechte sinterklaasrijmpjes, daar eens zijn staf over breken?)

Aan het einde van de vergadering sprak Roy van Gorkom (LRG) nog een waar woord: we zouden allemaal eens goed in de spiegel moeten kijken. Zelfreflectie, altijd goed. Vooral voor de raadsleden van LRG en PvdA van harte aanbevolen.

Even nog de PvdA

De manoeuvre van de PvdA is niet netjes (zie het commentaar Ad van Beurden), maar ik heb nog net voldoende respect over voor deze partij om een gedachte aan kwade opzet te kunnen onderdrukken. Ik hoor evenwel links en rechts al complottheorieën rondgaan: het is een samenspanning geweest van PvdA en LRG om zo GV te kunnen wippen en in te ruilen voor D66.

De VVD heeft de sleutel in handen

Variant 2: LRG, D66, PvdA, VVD. De eerste drie staan al te juichen: ‘We kunnen echt heel snel zaken doen.’ Maar wat doet de VVD? Wordt het, met de woorden van de perfide Mark Verhoeven, een kruisje of een vinkje? We wachten gespannen af.