Het is verdraaid koud dinsdagmorgen 18 april als ik naar mijn afspraak fiets in molen De Wilde aan de Nieuwe Rielseweg, maar binnen is het verrassend warm. Aan een tafeltje de mij welbekende Carel van Herpt (Tilburg, 1942) en zijn opvolger, de mij nog onbekende Koos Verwer (Diemen, 1954). Ik spreek mijn verwonderde vreugde uit over de behaaglijkheid in de molen en verneem dat we dit danken aan de medewerkers van Amarant (zij doen klein onderhoud in het molenpark, verzorgen de dieren, bedienen de uitspanning): die kun je toch niet in de kou laten werken!? Ik loop echt achter: sinds enkele jaren is het molenpark verrijkt met een terras buiten en een zithoek binnen. Je kunt er koffie drinken en een worstenbroodje eten en andere lekkernijen. Tijdens het gesprek met Carel en Koos zal nog vaker blijken dat ik onwetend ben in veel dingen. Maar dat maakt het juist zo leuk om naar beide mannen te luisteren.

door Ben Loonen

Roeden

Zo bijvoorbeeld waarom de Goirlese molens al sinds september 2021 stilstaan. Dat heeft te maken met de lasnaden van de stalen roeden die niet veilig bleken te zijn. Door dikke verflagen was het probleem aan het zicht onttrokken, maar bij een controle met moderne detectiemethoden kwam het aan het licht; meteen werden de molens stilgelegd; het risico dat de wieken af zouden breken mocht niet genomen worden. Dat was niet enkel in Goirle zo, maar in heel het land. “In Utrecht staan 20 molens stil.” De Stichting Akkermolens Goirle mocht 150.000 euro ophoesten om de molens weer technisch verantwoord te maken. Het is verrassend dat dit geen onmogelijke opgave was: besturen is vooruitzien. Sinds de overname van de molens (de gemeente is eigenaar) en het in beheer nemen door de Stichting (opgericht destijds door drie notabelen Ton van den Wildenberg, Jo van Ras, Joep Vrijdag, en drie notabele molenaars: Carel van Herpt, Jan Hilkes en Kees Ooms) is er altijd geld gereserveerd voor groot onderhoud. De molens De Visscher en De Wilde (genaamd naar de laatste molenaars, voorheen hadden ze geen naam en was het “deze kaant” en “gene kaant”) zijn rijksmonument en behoren daarom in stand gehouden te worden en goed onderhouden. De gemeente geeft een bijdrage in de pachtsom, geen subsidie, wat het minder kwetsbaar maakt voor politieke en begrotelijke wederwaardigheden. Uit het verhaal van Carel van Herpt krijg ik de indruk dat de molenaars in Goirle het goed voor mekaar hebben. Koos Verwer, in zijn arbeidzame leven was hij fysiotherapeut, blijkt de juiste tik van de molen opgepakt te hebben, of om het netter te zeggen: heeft dezelfde filosofie als Carel.

Op molendag draaien ze weer

De Wilde is al enige tijd in orde, aan De Visscher wordt de laatste hand gelegd; als het goed is draaien de molens op Molendag zaterdag 13 mei als vanouds. Het is een vrolijk gezicht, en vrolijkheid kunnen we wel gebruiken anno 2023. Twee dagen eerder zal Carel van Herpt (40 jaar bij de stichting, vorig jaar is hij met pensioen gegaan) in de Goirlese bibliotheek een voordracht houden over de molens: op donderdagmiddag 11 mei 16.00 uur. Niet alleen over de twee. Want wie weet nog dat Goirle ooit zeven molens had? Ik wist het niet, maar ik zal niet de enige zijn. Carel is een boeiende verteller, hij zal zijn gehoor beslist niet vervelen. Waar stonden die molens? Wat was hun functie? Wat doen de huidige molens behalve monument zijn? Als je geïnteresseerd bent in molens kun je dan meedoen met de huidige molenaars Joop de Wilde en Bart Rotteveel? Ja zeker! Er zijn momenteel drie molenaars in opleiding, meer vrijwilligers zijn welkom.

O ja: wat molen De Wilde doet? Malen, meel maken voor het Goirlese molenbrood. Ik vraag of de bakkers afgelopen jaren verstoken zijn geweest van meel gemalen door de Goirlese molen. Ik word spottend aangekeken en krijg uitleg over de uitvinding van elektriciteit: als de wieken niet draaien (vanwege kapotte roedes of het ontbreken van wind) dan is er nog een motor die de maalstenen laat draaien: de elektrische maalstoel. Die zorgt dat contractuele verplichtingen nagekomen kunnen worden, en er is altijd meel. Als ik hoor dat een kilo meel voor slechts 1.50 euro te koop is, realiseer ik me dat zelf broodbakken weer profijtelijk is geworden, lang geleden deed ik het.

Naar buiten

We praten uitgebreid over de ontstaansgeschiedenis van de Stichting Akkermolens Goirle, maar er is ook een site waar alles op staat. We gaan naar buiten voor een foto, brr koude wind. We horen welke bomen wind afvangen en in de weg staan; de situatie bij De Visscher is helemaal sub-optimaal. We horen wat er gebouwd gaat worden op de inbrei-locatie Van Roessel en de dahliatuin. Ik zei het al: veel wist ik niet, maar praten met Carel en Koos is leerzaam.

Kom daarom naar Carels lezing op donderdag 11 mei in de bibliotheek: “Waar hebben in Goirle molens gestaan, en hoe verging het de molenaars”.

Op zaterdag 13 mei is de ingebruikstelling van molen De Visscher door de burgemeester voor genodigden. Vanaf 12.00 uur tot 17.00 uur is molen De Visscher en molen De Wilde open voor publiek. U kunt onder begeleiding de trappen opklimmen tot in de kap. Er is gratis koffie en thee, molenbrood met kaas, flensjes voor de kinderen. Er is tarwemeel te koop, en voor het eerst op de molens ook tarwebloem. En nu maar hopen dat het waait die zaterdag, of draait er iemand aan een schakelaar???