Het is dinsdag in de Goede Week, 4 april 2023. Veel bomen en struiken staan in bloei, het is een stralende dag, maar nog wel koud voor de tijd van het jaar (3 graden). Muts op en handschoenen aan als ik naar mijn afspraak fiets: frater Wout van den Hout, Woonzorgcentrum Joannes Zwijsen, Burgemeester Brockxlaan 1407, 4e verdieping. Ik heb hem nooit ontmoet, ik ben benieuwd wie die man is die ons zijn bericht stuurt: “Ik ben de laatste Goirlese frater, ruim een eeuw (1890 - 1995) behoorden de fraters tot het straatbeeld van Goirle.” De huidige woonstek van de fraters kende ik wel: “Joannes Zwijsen” aan de genoemde laan. Twintig jaar geleden interviewde ik voor “Goirle in 200 portretten” frater Novatus Vinckx: “Een eenvoudige jongen uit Goirle die Generaal werd” (portret 76). Later kwam ik er voor frater Harrie van Geene en frater Eugenius. Ik herinner me de verdieping van de fraters met de prachtige aquarellen van frater Paschalius, in Goirle ook een grote naam. Het uitzicht vanaf die gang is overigens drastisch veranderd: het spoor is verdwenen, aan het zicht onttrokken door de enorme Zwijsengarage, voor 700 auto’s weet frater Wout me te vertellen.

Door Ben Loonen

Ver weg geweest

Na zijn definitieve toetreden tot de fraters en de voltooiing van zijn opleiding stond hij eerst drie jaar voor de klas (Hasselt, BLO-school), maar daarna kreeg hij zijn benoeming voor Namibië. Als jongeman van 24 vertrok hij, samen met drie andere fraters, naar Windhoek, Namibië, toen nog deel van Zuid-Afrika. Dat is wat ie altijd gewild had: avontuur. Hij kwam te werken aan het St. Paul’s College in Windhoek, lagere school én middelbare school met internaat voor 75 jongens uit alle hoeken van het grote land. Het is een fameuze school geworden, het beste onderwijs dat je maar kon hebben in dat gedeelte van de wereld. Plus soccer en scouting. In 1986 kreeg hij van de toenmalige generale overste Wim Verschuren 5 maanden sabbatical in Rome. Verschuren daagde de fraters uit om uit hun comfortzone te stappen, te kiezen voor de armen. Het gevolg was dat de fraters parochiewerk gingen doen en de armenzorg op zich namen in de arme hoek van Windhoek, Katutura, wat in de plaatselijke taal zoiets betekent als: “hier willen wij niet wonen.” Hij werkte daar 9 jaar. Ten slotte werkte hij nog 3 jaar in het uiterste noorden van Namibië, dicht bij de grens van Angola in het Boniface-college. In 1990 werd Namibië een onafhankelijk land, na een vrij vreedzaam proces van losmaking, onder leiding van de SWAPO. In 1998 kwam frater Wout van den Hout terug naar Nederland. Zijn beste jaren liggen in Namibië. Aan de wand tekeningen van prachtige Namibische vrouwen, met kunstige hoofdtooien. Frater Wout is een multitalent: tekenen, zingen, talen. Hij zong bij Ad Parnassum.

Terugdenken aan Goirle

Onze frater werd geboren op 6 mei 1938, Kees werd zijn roepnaam. Binnenkort wordt hij 85, hij kan het nauwelijks geloven. Zijn vader Wout werd maar 48. Zijn ouders hadden een kleine boerderij aan de Rielsedijk 20: zeven koeien, vier varkens, 100 kippen en één paard (een merrie die af en toe een veulen had). Hij herinnert zich dat ie twee maal bij moeder achterop de fiets de pacht is gaan betalen bij een boer in Alphen. Dan mochten ze mee-eten, en dat was feest bij die rijke boer. Toen zijn vader in 1946 overleed moest zijn (ziekelijke) moeder de bedoening verder voortzetten. Maar hij met drie zussen en een broer hielpen altijd mee, zo ook de drie broers en een zus van zijn vader, ooms en tante, die als ongetrouwde “kinderen van den Hout” aan de Nieuwe Rielseweg samen een boerderij hadden, dicht bij molen De Wilde. Frater Wout heeft een prachtig verhaal uit de eerste dag van de Bevrijding, dat vertel ik op een andere plaats. Keesje ging naar de Thomasschool (de fraters Celestus, Bernulphus, Clarentius, Gervasius, Leonis, meester Burgers), zag als 10-jarig jochie de kwekelingen met hun voetbalspullen naar het voetbalveld in Riel trekken, vond frater Clarentius leuk … en wilde dat allemaal óók: roeping! Hij volgde de route van elke frater destijds. In 1963 ging hij “naar de missie”. Toen hij in 1967 voor het eerst op vakantie kwam, was de ouderlijke boerderij verdwenen, Rielsedijk 20 was Wittendijk geworden, Goirle ging onherkenbaar veranderen. Als novice koos hij de naam van zijn vader, die was tot zijn grote vreugde beschikbaar. Als frater Wout ging hij verder door het leven. Zijn moeder, Jana Broers, sleet haar oude dag bij haar oudste dochter in Moergestel; ze stierf in 1981, 84 jaar oud. Voor frater Wout werd dat tevens zijn vakantieadres. Hij is de enige nog in leven van het gezin, hij heeft 11 neven en nichten (met aanhang 20); hij geniet van het contact. Het kleine groepje fraters overziende realiseert hij zich: ik ben de laatste “jongen” uit Goirle, en dat mag opgemerkt worden.

De laatste fase

Hij kwam naar Nederland wegens ziekte; hij is daar (heel modern) open over, maar het voert nu te ver. Hij heeft 18 jaar in de Elimgroep gewoond, aan de Schiphollaan, ook weer een initiatief van frater Wim Verschuren. Hij leidde het kinderkoor van de Lucasparochie, maakte zich verdienstelijk bij MST aan de Gasthuisring (zie GB kerstmis 2022) als taalhulp (Engels en Nederlands). In 2017 kwam hij in Zwijsen wonen. In wijkcentrum ‘t Zand geeft hij wekelijks nog conversatielessen Engels. Als het bijna etenstijd is neemt hij me mee naar een kleine kring fraters in de huiskamer die net hun aperitief genoten hebben. We praten over de laatste fraters, de steeds kleiner wordende groep. In Zwijsen wonen nu 17 fraters, met als overste Caspar Geertman (62). De Nederlandse provincie kent daarnaast nog de communiteiten in het Generalaat en in Vught (Zin in Werk), samen 25 fraters. Wereldwijd (Indonesië, Kenia, Brazilië, Namibië, Oost-Timor en Zambia) zijn er 250. Sinds meerdere jaren zijn er ook geassocieerde leden (op dit ogenblik 9). De Generaal overste is frater Lawrence Obiko (Kenia), die aan de Gasthuisring woont; hij spreekt Nederlands. Desgevraagd bevestigen de mannen dat het religieuze leven in de groep beoefend wordt met dagelijks de heilige mis, morgen- en avondgebed, samen eten en de onderlinge gezelligheid. Eens per maand een communiteitsgesprek waarvoor ieder agendapunten kan bijdragen. Als we even terug zijn op de kamer is er nog net even tijd om de grote albums open te slaan en door te bladeren: omslagen van gebedenboekjes, kruiswegen, feestprogramma’s, pamfletten, logo’s etc., een oeuvre waar een design-kunstenaar of een illustrator zich niet voor hoeft te schamen. Een niet nalatende creativiteit, voortkomend uit een bron die altijd is blijven stromen. Hij heeft nooit spijt gehad van zijn keuze tot het religieuze leven, het verhaal van de barmhartige Samaritaan vindt hij het mooiste dat er is. Hij heeft er een collage van gemaakt van gekleurd, gescheurd papier …