De viering van het 75-jarig jubileum van Heemkundekring Carel de Roy uit Alphen, Riel en Chaam is een gedenkwaardige dag geworden. Tweede Paasdag liep cultuur centrum den Heuvel in Alphen vol voor het jubileumprogramma: allereerst een uitgebreide brunch voor de leden en daarna een drukbezochte Kunst of Kitsch. Tientallen voorwerpen kwamen op de tafels voor deskundige expertise. Voor de meeste aanbieders was het uiteindelijk een ervaring rijker en een illusie armer…

Door Luc van Hoek

Brunch

Voor de ochtendactiviteit op maandag 10 april was er duidelijk geen gebrek aan belangstelling. De jubileumcommissie kreeg zelfs zoveel aanmeldingen voor de jubileumbrunch, dat ze genoodzaakt waren om de inschrijving te sluiten. De ruim 100 aanwezigen genoten na een kort welkomstwoord van heemvoorzitter Eddy de Swart van een uitgebreide en strak georganiseerde brunch. Als iemand iets tekort kwam lag ’t toch zeker aan hem of haar zelf… Rond de klok van 13.00 uur werd deze brunch afgesloten.

Kunst of Kitsch

Was ’t ochtendprogramma nog redelijk overzichtelijk te organiseren, het middagprogramma was voor de jubileumcommissie een grotere uitdaging. De formule Kunst of Kitsch gaf ruimte aan eenieder die belangstelling had om bijzondere voorwerpen zonder vooraankondiging te laten onderzoeken. En dan is ’t afwachten hoeveel bezoekers daar op af komen. Nou, al snel bleek dat er heel veel belangstelling was: tientallen tassen werden uitgepakt, papier en plastic werd uitgerold. Allerlei voorwerpen kwamen op de lange tafels: vazen, potjes, stenen, munten, schilderijen, etsen en lampen: allemaal genummerd, zodat de eigenaar snel opgeroepen kon worden. Patrick Timmermans, directeur van Erfgoed Brabant, praatte de middag met souplesse aan elkaar. “In Nederland hebben we een blijkbaar een besmettelijk virus, het verzamelvirus. Weggooien staat niet in ons woordenboek..”

Mooi of meuk

De heemkundekring had experts binnengehaald om de aangeboden stukken te beoordelen: Cees Prinsen, specialist in kunst- en gebruiksvoorwerpen, Godfried Scheijvens, archeoloog, Frank en Rita Vlemminx Boekhorst, specialisten in stenen voorwerpen uit ’t stenen tijdperk en Toon Timmermans, conservator bij het Oudheidkundig Streekmuseum in Alphen. Patrick plukte een aantal bijzondere voorwerpen van tafel. Zo kwam er een Oosters olielampje ter sprake; blijkbaar ooit gekocht op een rommelmarkt in Brussel. Godfried twijfelde of het lampje wel zo oud was als de eigenaresse dacht. Patrick Timmermans: “dat is ook ’t mooie, discussie hierover kan ook.” Een art-deco pot die van zolder kwam bleek van plateel te zijn. “Jammer dat hij gescheurd is, zo’n groot model is uitzonderlijk, waarde zo’n € 200,- á € 300,--.” Alphenaar Jan Verhoeven is een paar uur per week met de metaaldetector op pad en bracht een aantal munten als resultaat mee. “Een mooie hobby, leuk om te doen.” Het bleken duitjes te zijn, 18e-eeuwse Hollandse munten, van o.a., 1702 en 1760 en ook een Zweedse munt. “Hieruit blijkt dat er toen handel was tussen deze landen.” Een schilderij (“van een achterneef van Rembrandt, geschilderd rond 1800”) was in zo’n slechte staat dat de waarde de restauratiekosten van zo’n € 1.500,- oversteeg. Ook een zeefdruk van een werk van Karel Appel leverde vraagtekens op. De eigenaresse vermoedde dat ‘e.a.’ op het doek ‘eerste afdruk’ betekende. De expert twijfelde daar aan: “bij zeefdrukken kunnen er veel exemplaren in omloop zijn, wat de waarde vermindert.”

Toeloop

De toeloop van belangstellenden was zo groot dat de presentatie van voorwerpen een paar keer werd stilgelegd om nieuwe bezittingen aan te leveren. In het laatste half uur kregen de eigenaren nog de kans om persoonlijk hun voorwerpen met de experts te bespreken: daar werd gretig gebruik van gemaakt. Toon Timmermans van het Streekmuseum haalde zo ook nog een mooi schilderij van een vergezicht op Alphen binnen van voor 1909: de jonge eigenaar was bereid om dit in bruikleen af te staan aan de museumcollectie. Naast een paar uitschieters zoals een bijzondere houten boekentas waren er vooral veel voorwerpen met ‘familiewaarde’; “als u er emotionele waarde aan hecht en het herinneringen oproept, doe ’t vooral niet weg.” Daarna ging alles weer terug in ’t papier en plastic, terug naar de zolder thuis.